• Hallo Bezoeker, Het is ons opgevallen dat je nog geen bericht gemaakt hebt! Waarom neem je niet even de tijd om jezelf voor te stellen en nieuwe vrienden te maken.

Surround Sound formaten

Er zijn veel verschillende surround formaten en het is erg lastig om te weten wat ze allemaal nu precies voor je kunnen betekenen. Surround formaten zijn het domein van de AVR’s maar ook soundbars en all in one systemen ondersteunen meer en meer verschillende surround formaten.



Een twee-kanaals stereo systeem heeft enkel een linker en rechter luidspreker. In een stereo opstelling hoor je dus maar een klein gedeelte van de geluidseffecten bij film. Een stereo systeem kan de geluiden die achter de gebruiker plaatsvinden niet (op de juiste plek) weergeven en kan ook geen bewegingen van geluid van voor naar achteren of andersom weergeven. Deze twee elementen zijn de belangrijkste eigenschappen van een surround sound systeem.

Een multi-kanaals surround sound home cinema systeem voegt aan het stereopaar één center speaker voor de dialoog en twee surround speakers voor de surround effecten aan toe. 5 Luidsprekers in totaal.


Toch kan een surround sound systeem bestaan uit meer dan 5 speakers. Je hebt namelijk ook in de meeste gevallen een subwoofer, de 1 in een 5.1 opstelling. Daarnaast zijn surround sound systemen inmiddels uitbreidbaar tot 7.1 systemen, 7.2 systemen, 9.2 systemen, 11.1 systemen of zelfs nog groter.

De reden waarom je voor een surround sound systeem zou kiezen heeft te maken met de impact van surround sound. Mixers van filmstudio’s maken namelijk een audiotrack die ervoor zorgt dat specifieke geluiden en effecten onderverdeeld worden over de speakers in een home cinema systeem. Zo worden bepaalde effecten naar specifieke speakers gestuurd zodat het klinkt alsof het effect uit een bepaalde hoek komt. Het doel is om deze effecten en geluiden naar de correcte kanalen te sturen zodat de film zo realistisch mogelijk (en zoals bedoeld door de makers) overkomt in de huiskamer.

De luidsprekers binnen een 5.1 (of uitgebreider) home-cinema systeem hebben dus ieder een eigen functie en geven alleen de signalen weer die de mixer van de film daarvoor bedoeld heeft. De AV Receiver in je HT systeem, je soundbar zorgen dat de verschillende kanalen uit de audiotrack van een DVD of Blu-ray gehaald worden en zetten deze kanalen om in signalen voor de betreffende speakers. Hou er rekening mee dat Surround sound niet enkel beperkt is tot film. Ook muziek kan geproduceerd en gemixt zijn in een surround sound formaat, denk dan aan concertopnames of live optredens. De manier waarop deze gegevens in de audiotracks worden opgeslagen en dan weer uitgelezen door de versterker worden gestandaardiseerd in de surround sound formaten. De twee grootste organisaties van deze standaarden zijn Dolby laboratories en Digital theater system (DTS)



Ten laatste is het belangrijk om weten dat de meeste AVR’s in staat zijn om een stereo signaal (vb. nieuwsuitzending, of een TV programma) om te zetten in een surround signaal, en zodoende een surround ervaring kunnen bieden. Dit kan ook voor “gewone” muziek CD’s. Er wordt heel subtiel via de surround speakers een meer ruimtelijke muziekervaring gecreëerd.



Zoals eerder aangegeven, worden surround sound formaten gebruik om de manier waarop gegevens in audiotracks worden opgeslagen en dan weer uitgelezen te standaardiseren in de industrie. Zonder deze standaarden zou de software in de versterkers onmogelijk de juiste informatie kunnen terugvinden en uitlezen. Deze standaarden worden uitgewerkt, bepaald en verkocht door verschillende bedrijven. De twee grootste organisaties van deze standaarden zijn Dolby Laboratories en Digital theater system (DTS). Het is aan deze bedrijven om hun standaarden verkocht te krijgen aan de film en muziekproducenten. Eens de standaarden worden gebruikt om de film en muziek geluiden te produceren en mixen op Blu-ray ‘s, DVD’s en CD's, zullen de producenten van versterkers, soundbars etc... ook de moeite doen om ze in hun producten op te nemen. Deze kopen dan de juiste licenties van Dolby of DTS.

Het is van belang dat je weet welke nu de belangrijkste formaten zijn, en wat deze voor je muziek of filmbeleving kunnen betekenen. Niet alle formaten doen hetzelfde. Dus let erop welke specifieke formaten je systeem ondersteund.

Je kan de verschillende standaarden onderverdelen in een aantal categorieën. We beperken ons hier tot de op dit moment meest voorkomende formaten. Het is steeds aan te raden na te kijken of het product dat je wenst aan te schaffen wel degelijk de juiste standaarden ondersteund.

Surround Standaarden

Deze surround standaarden bepalen hoe de meerkanaals audio informatie op de bron (DVD, Blu-ray, SACD, etc..). moet weergegeven worden door de versterker. Voor het weergeven van gecodeerde audio heeft de muziekspeler en/of de versterker een ingebouwde decoder nodig

  1. Dolby Digital: Dolby Digital is een formaat dat wordt gebruikt op zo goed als alle dvd’s, (HD) tv-uitzendingen en online film rentals (zoals Telenet TV Theek etc...). Dit formaat verwerkt de signalen digitaal op je 5.1 surround opstelling.



  1. DTS: DTS is een digitaal surround formaat van hoge kwaliteit, welke wordt gebruikt in vele bioscopen, maar ook vele DVD’s en Blu-ray ’s ondersteunen dit formaat. Ook DTS verwerkt de signalen digitaal op je 5.1 surround opstelling.

Dolby Digital en DTS zijn geavanceerde audio compressie technieken die toelaat muziek te coderen in 6 verschillende kanalen (5.1 sound - 5 speakers, 1 subwoofer). Compressie is vaak noodzakelijk omdat er op DVD's/Blu-ray ‘s verschillende talen beschikbaar zijn met meerdere geluidssporen. Met Dolby Digital is het mogelijk om tot zes onafhankelijke kanalen op een DVD op te nemen met een volledig frequentiebereik. Deze kanalen zijn strikt gescheiden, hiermee gaat de techniek een stap verder dan Dolby Surround Pro-Logic (DSPL) dat we in het volgende stuk bespreken. De eerste 5 kanalen krijgen het volledige audio spectrum van 20 - 20 000 Hz. Een subwoofer kanaal wordt speciaal gemaakt voor het weergeven van de zeer lage tonen en de lage frequentie effecten (Low Frequency Effects) zoals deze in een film te horen zijn. Bij bijvoorbeeld explosies of bij muziek met veel lage tonen, zoals bij elektronische muziek. Het subwoofer of LFE kanaal neemt de frequentie-range vanaf ongeveer 20 Hz tot 120 Hz voor hun rekening en zijn daardoor voor de echte filmliefhebber onmisbaar in de opstelling.




Beide formaten zijn beschikbaar op nagenoeg alle Blu-ray discs en dvd’s die tegenwoordig te verkrijgen zijn en ook 99% van alle receivers en ook vele soundbars kunnen gewoon met deze formaten omgaan. Ze verwerken de signalen digitaal op je 5.1 surround opstelling.


&thumbnail=medium



Je zou denken dat hoe meer speakers je gebruikt, des te beter de HT ervaring is. In een ideale kamer met meer dan genoeg ruimte is dit wellicht waar, maar dit is in 99 procent van de kamers gewoon niet het geval. In dit soort ruimten is het beter om jezelf te beperken tot een kleiner surround systeem. In de meeste gevallen staat de luisterpositie (bank) zelfs tegen de achterwand. In dit scenario zijn meer dan twee surroundluidsprekers gewoon niet erg praktisch. Extra speakers zouden zo dicht bij de luisterpositie geplaatst moeten worden dat ze het hele geluid zouden domineren en de aandacht van de totale home cinema-ervaring af zouden leiden.


Ondanks het feit dat de meeste receivers tegenwoordig 7.1 kanaals uitgangen aanbieden, kunnen deze receivers ook gewoon 5.1 aan, waarmee je de optie krijgt om de kantelen die dan over zijn te gebruiken om twee extra speakers in een andere kamer aan te sturen.

Mocht je toch een 6.1 of 7.1 home cinema systeem willen of hebben staan dan moet je gaan kijken naar Dolby Digital Surround-EX en DTS ES. Deze toevoegingen zorgen ervoor dat je ook op meer dan 5 kanalen geluid kunt weergeven.

Surround standaarden die bepalen hoe surround weergave te verkrijgen uit stereo (PCM) bronmateriaal.



Deze standaarden bepalen hoe de versterker surround informatie moet sturen naar de center, front en surround luidsprekers op basis van stereo bronnen zoals stereo TV signalen en conventionele cd’s.

Beide leveranciers (DTS & Dolby) gebruiken daarvoor een “matrix-decoder” technologie. De versterker wordt uitgerust met een elektronische chip die deze technologie voorziet.


Het binnenkomend stereogeluid (2-kanaals geluid) wordt dan ruimtelijk weergegeven over meerdere aangesloten luidsprekers.

  1. Dolby Pro Logic: Pro Logic II, Pro Logic IIz en Pro Logic IIx surround sound. Je hebt per standaard een FILM en MUZIEK instelling.



  2. DTS NEO:6 is de DTS tegenhanger van het iets eerder uitgekomen Dolby pro logic II systeem van Dolby. Ook hier vinden we een FILM en MUZIEK instelling terug.

In tegenstelling tot dolby digital, moeten de achterste kanalen het bij dolby Pro Logic doen met een minder groot frequentiebereik nl. 120 - 7000 hz, dit zijn veel minder hoge en lage tonen.


Ook hier zijn beide formaten zijn beschikbaar op nagenoeg alle receivers. Echter worden deze bijna niet ondersteund op soundbars van de populaire merken. Indien je deze functionaliteit wil benutten moet je zeker bij de aankoop van een soundbar navragen of dit beschikbaar is.



In tegenstelling tot de in de vorige paragraaf besproken Dolby digital en DTS standaarden, zullen deze varianten een binnenkomend stereo-signaal omzetten naar een surround sound beleving. Aangezien dat veel bronmateriaal - denk dan aan CD’s, muziek streamen en TV kijken - nog steeds in stereo wordt opgenomen en/of doorgestuurd, is de kans groot dat je deze standaarden meer zal gebruiken dan de vorige.





Concreet een aantal praktische voorbeelden:

  1. De meeste, zo niet alle TV kanalen sturen nog steeds het geluid door in een conventioneel stereo kanaal. Een product (versterker, soundbar) dat NIET Dolby pro logic en/of DTS NEO standaarden ondersteund zal enkel geluid weergeven uit de linker en rechter front luidsprekers, daar het bronmateriaal geen surround informatie bevat. Een surround ervaring zou in dit geval enkel mogelijk zijn bij het bekijken van filmmateriaal van een DVD of Blu-ray. Ondersteund de versterker echter Dolby pro logic en/of DTS NEO dan kan je elke TV-film bekijken in surround sound. Het effect is verbazingwekkend goed.


  1. Muziek beluisteren op een gewone CD met stereo-opname kan middels Dolby pro logic en/of DTS NEO ook in surround sound. Je kan de bijhorende parameters instellen dat enkel de zangstemmen op de voorste luidsprekers worden weergegeven. De instrumenten dan weer op alle luidsprekers. Dit kan heel mooie ruimtelijk effecten creëren alsof je live de opnames kan meemaken




  • Gepubliceerd
    4 jan 2018
  • Paginaweergaven
    3.444